Δημιούργησαν τα Προγράμματα Οικονομικής Προσαρμογής συνθήκες βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης; Μια συγκριτική ανάλυση

Η παρούσα μελέτη έχει σκοπό να εξετάσει αν η εφαρμογή των Προγραμμάτων Οικονομικής Προσαρμογής στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ιρλανδία και στην Κύπρο διαμόρφωσε συνθήκες βιώσιμης οικονομικής μεγέθυνσης. Συγκεκριμένα, εξετάζεται αν συντελέστηκαν οι απαραίτητες μεταβολές σε μακροοικονομικό και χρηματοοικονομικό επίπεδο οι οποίες εξασφαλίζουν διατηρήσιμη οικονομική μεγέθυνση σε μεσοπρόθεσμο διάστημα.

Θετική ήταν η επίπτωση των προγραμμάτων στις εξωτερικές επιδόσεις των οικονομιών, καθώς τα εμπορικά ελλείμματα μειώθηκαν αισθητά. Όμως, εμπορικό πλεόνασμα επιτεύχθηκε μόνο στην Ιρλανδία, η οποία ήταν ούτως ή άλλως εξωστρεφής οικονομία. Επιπλέον, τα οφέλη από το εμπορικό πλεόνασμα της Ιρλανδίας δεν τα καρπώνονται οι κάτοικοι της ημεδαπής αφού εκρέουν προς το εξωτερικό με τη μορφή κερδών. Το παραγωγικό δυναμικό μειώθηκε αισθητά σε Ελλάδα και Πορτογαλία, ενώ στην περίπτωση της Κύπρου ο ισχνός παραγωγικός ιστός παρέμεινε αμετάβλητος. Αντιθέτως, στην Ιρλανδία υπήρξε σημαντική ενίσχυση των επενδύσεων για λόγους όμως άσχετους ως προς το πλαίσιο εφαρμογής του Προγράμματος Οικονομικής Προσαρμογής.

Αναφορικά με τις χρηματοοικονομικές συνθήκες, η εφαρμογή των προγραμμάτων επιδείνωσε αισθητά τη χρηματοοικονομική θέση των νοικοκυριών σε Ελλάδα και Κύπρο, στην κατανάλωση των οποίων στηρίζεται η οικονομική δραστηριότητα. Στις δύο αυτές χώρες οι χρηματοοικονομικές συνθήκες είναι πλήρως αποσταθεροποιητικές. Ομοίως, ασταθής φαίνεται να είναι η χρηματοοικονομική κατάσταση των νοικοκυριών στην Πορτογαλία και στην Ιρλανδία αν και στην περίπτωση της Ιρλανδίας υπήρξε βελτίωση τα πιο πρόσφατα έτη. Τέλος, στην Ελλάδα και στην Πορτογαλία οι επιχειρήσεις δεν επενδύουν σε συνάφεια με τις χρηματοοικονομικές τους δυνατότητες. Η επενδυτική τους δραστηριότητα περιορίζεται από τις προσδοκίες κερδοφορίας κι όχι από τις χρηματοοικονομικές συνθήκες. Αντιθέτως, στην Ιρλανδία και στην Κύπρο η έκθεση επιχειρήσεων σε χρέος είναι ιδιαίτερα υψηλή. Συνεπώς, η επενδυτική τους δραστηριότητα δεν μπορεί να συνεχιστεί μεσοπρόθεσμα με την ίδια ένταση.