Οι επιπτώσεις του κατώτατου μισθού στην αγορά εργασίας της Ελλάδας: Μια εμπειρική ανάλυση

Η νομοθέτηση ενός κατώτατου μισθού αποτελεί ιστορικά ένα από τα παλαιότερα αιτήματα των εργατικών συνδικάτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Στην περίπτωση της Ελλάδας το νομικό πλαίσιο το οποίο σταδιακά διαμορφώθηκε κατά τον 20ό αιώνα έχει ως κεντρική παραδοχή ότι το κράτος εγγυάται την ύπαρξη ενός κατώτατου ορίου στους μισθούς μέσω του μηχανισμού της διαιτησίας ύστερα από τις συλλογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των ενώσεων των εργοδοτών και των εργαζομένων. Η απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, του μηχανισμού των συλλογικών διαπραγματεύσεων και της διαιτησίας, ως αποτέλεσμα των πολιτικών που εφαρμόστηκαν κατά την περίοδο των Προγραμμάτων Οικονομικής Προσαρμογής μετά το 2010, έχει οδηγήσει στον άμεσο διοικητικό προσδιορισμό του κατώτατου μισθού από το κράτος αγνοώντας τις συλλογικές διαπραγματεύσεις.

Στην παρούσα μελέτη εξετάζουμε πρώτον τις γενικές θεωρητικές θέσεις σχετικά με το αποτέλεσμα της μορφής της αγοράς στην οικονομική αποτελεσματικότητα του κατώτατου μισθού, δεύτερον την ιστορική εξέλιξη του κατώτατου μισθού στην ελληνική οικονομία, τρίτον την εμπειρική βιβλιογραφία σχετικά τις επιπτώσεις του κατώτατου μισθού στην αγορά εργασίας και, τέλος, διαμορφώνουμε δύο εμπειρικά υποδείγματα που απαντούν στις ερωτήσεις «ποιοι λαμβάνουν τον κατώτατο μισθό» και «τι αποτελέσματα δημιουργεί ο κατώτατος μισθός στην αγορά εργασίας».

Με βάση τις εκτιμήσεις μας από τα στοιχεία της EU-SILC μισθό κοντά στον κατώτατο λαμβάνει το 19,16% των εργαζομένων, ενώ το 34,7% των εργαζομένων με πλήρη απασχόληση και το 42,13% των εργαζομένων με μερική απασχόληση λαμβάνει μισθό χαμηλότερο από τον κατώτατο. Επιπλέον, τα αποτελέσματα της οικονομετρικής εκτίμησης του υποδείγματος για τη σχέση ανάμεσα στον κατώτατο μισθό και την απασχόληση φανερώνουν μια στατιστικά σημαντική θετική συσχέτιση ανάμεσα στις μεταβλητές. Συνεπώς, έρχονται σε αντίθεση σε εμπειρικό επίπεδο με τη θεωρητική θέση της νεοκλασικής θεωρίας, επιβεβαιώνοντας μια σειρά από νεότερες εμπειρικές μελέτες.